Er zijn veel projecten die zich richten op de steeds maar ouderwordende mensen met een verstandelijke beperking. Denk aan het programma ‘ouderen in het vizier’ als onderdeel van Gewoon Bijzonder. Er wordt veel kennis opgehaald bij zorgprofessionals en gedeeld op bijvoorbeeld het kennisplein gehandicaptenzorg, er vinden leernetwerken plaats en veel grote zorgorganisaties zoals bv. ‘s HeerenLoo, van Boeijen en vele anderen besteden extra aandacht, tijd en geld aan het opleiden van professionals en ontwikkelen van specifiek ouderenbeleid.

Sinds ongeveer twintig jaar kennen we de zgn. ouder(woon)initiatieven waarbij ouders en familieleden het heft in eigen hand nemen en zelf een woning
(woonvorm) voor hun kinderen/ familieleden met een verstandelijke beperking creëren. Vaak wordt de zorg geregeld, al of niet met een PGB, via een WTZi erkende zorgorganisatie, maar steeds vaker zien we ook dat het bestuur/ stichting/ coöperatie van de woonvorm er voor kiest om personeel zelf in dienst te nemen of bv. gebruik te maken van een organisatie als woondroomzorg.

Tevens zien we dat ouders/ familie met het verstrijken van de jaren tegen een aantal zaken aanloopt.

• De initiatiefnemers worden ouder en gaan op zoek naar opvolging.
• De bewoners worden ouder en krijgen, net als cliënten van (grote) zorgorganisaties te maken met ouderdomsklachten.

Uit het in april 2018 verschenen onderzoeksrapport van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) van Inge Plaisier “Net als thuis”, wooninitiatieven opgezet door ouders voor hun kinderen met een beperking, (waar Naar-Keuze aan meegewerkt heeft) staat de volgende conclusie;

Ouderinitiatieven aanvullend naast regulier aanbod 
Niet alle ouders hebben de behoefte om zelf een woonvorm voor hun kind op te zetten. Ook komen niet alle mensen met beperkingen in aanmerking, bijvoorbeeld mensen met erg moeilijk gedrag of een te grote zorgvraag. Aanbod van zorginstellingen zal nodig blijven. Wel zien zorginstellingen dat de behoefte aan kleinschalige woonvormen stijgt. Reguliere zorgaanbieders kunnen ook leren van ouderinitiatieven, bijvoorbeeld als het gaat om regie bij bewoners en hun familie.  

Ook zien we een steeds groter wordende groep kleine ondernemers die zelf een woonvorm stichten, zoals bv. de Thomashuizen, maar we kennen ook steeds meer particuliere initiatieven, waar veelal oud-werknemers uit de gehandicaptenzorg zelf het heft in handen nemen en een woning creëren al of niet gecombineerd met dagbesteding voor een groep mensen met een verstandelijke beperking.

Met het verstrijken van de jaren zien we dat bewoners van kleinschalige initiatieven tegen vergelijkbare ouderdomsproblemen aanlopen als bewoners van de grote zorgaanbieders, hetgeen volkomen logisch is. Ook bemerken we dat veel ouder(woon)initiatieven zich zorgen maken over de toekomst. Zij zijn de initiatiefnemers en willen graag dat hun kinderen(familie) zo lang mogelijk blijft wonen in de door ouders/familie gecreëerde woning. Maar dat levert soms allerlei praktische problemen op. Een ander punt is de kennis van de begeleiders. Organisaties die aangesloten zijn bij een grotere zorgorganisatie of zorg betrekken via een grote zorgorganisatie, kunnen veelal gebruik maken van de daar aanwezige kennis. Maar vele andere initiatieven hebben geen idee van mogelijkheden. Bovendien is er sprake van een gedeelde verantwoordelijkheid waar het gaat om beleidsontwikkeling. Immers; stichting/vereniging/coöperatie van ouders zijn opdrachtgever.

In onze zoektocht naar geschikt voorlichtingsmateriaal moeten we constateren dat er geen communicatiemiddelen beschikbaar voor deze doelgroep. Alle communicatie, lesbrieven, zijn gericht op de grote zorgaanbieders. Onderzoeken worden uitgevoerd in de grote zorginstellingen. Dat vinden wij een gemis.

In Breda komen twee maal per jaar ouders/familieleden van ongeveer 60 ouder(woon)initiatieven bij elkaar uit Zeeland, Brabant en Limburg. Naar-Keuze ondersteunt ouder(woon)initiatieven voor mensen met een verstandelijke beperking sinds eind jaren negentig met bijeenkomsten, de website www.wooninitiatieven.nl en het geven van (gratis) advies.
Steeds proberen wij ouder(woon)initiatieven en kleinschalige particuliere initiatieven te betrekken bij landelijke ontwikkelingen zoals bv. het vernieuwend kwaliteitskader gehandicaptenzorg. In 2018 vonden voorlichtingsbijeenkomsten plaats voor ouder(woon)initiatieven over het vernieuwend kwaliteitskader GHZ dat op dit moment nog niet verplicht is voor kleinschalige initiatieven en MPT woonvormen. Zo is/ wordt er ook aandacht besteed aan de gevolgen voor ouder(woon) initiatieven als de wet Zorg en Dwang in 2020 van kracht wordt.

Doorstart pilot Kwaliteitsagenda ‘samen Sterk voor kwaliteit’

Door middel van deze implementatiesubsidie willen we graag een doorstart bewerkstelligen n.a.v. pilot in kader Kwaliteitsagenda ‘Samen Sterk voor kwaliteit’. In 2017 en 2018 heeft in het kader van de kwaliteitsagenda een aantal ouder(woon)initiatieven gebruik gemaakt van de mogelijkheid om beleid te ontwikkelen ten aanzien van oudere bewoners, maar ook ten aanzien van een ouder wordend stichtings-/verenigings- of coöperatief -bestuur waar de vraag centraal staat. Wie neemt onze taak straks over?

Moeten we wel een ouder(woon)initiatief blijven? 

Kunnen we onze andere kinderen vragen om bestuurslid te worden van onze stichting?

Kunnen we onze kinderen vragen werkgever te worden van een aantal zorgmedewerkers?

 Zo nee, welke alternatieven zijn er denkbaar?